گروه آموزشی علوم و مهندسی خاک

 
 

با ارتقاء مدرسه عالی فلاحت به دانشکده کشاورزی در سال 1319 بخشی از فعالیت های مرتبط با خاک و کودهای شیمیایی به عهده دبیران شیمی مدرسه عالی فلاحت و یا اساتید شیمی و شیمی کشاورزی گذاشته شد. این اساتید اعضاء گروه علوم پایه فیزیکی دانشگاه تهران بوده اند که از جمله آن ها می توان به آقای دکتر رضا صدری اشاره نمود که از سال 1338 با ارائه دروس کود و تکنولوژی کود در دانشکده کشاورزی مقدمات راه اندازی آزمایشگاه شیمی کشاورزی را فراهم نموده و در سال 1340 آزمایشگاه شیمی کود را تاسیس نمودند. از اساتید دیگری که در آزمایشگاه شیمی دانشکده کشاورزی فعالیت داشته اند می توان به خانم دکتر حکیمه تقی زاده نونیاز، دکتر محسن جورابی، دکتر مسعود روحی لاریجانی و خانم نسرین فیض اشاره نمود.

فعالیت جدی تر آزمایشگاه شیمی دانشکده کشاورزی با تاسیس بخش شیمی دانشکده کشاورزی زیر نظر دکتر حسین کرباسی در سال 1342 آغاز شد که زیر نظر دانشکده علوم دانشگاه تهران بود و در نهایت در سال 1350 طی مصوبه دانشگاه تهران دروس مربوط به شیمی (عمومی، تجزیه و آلی) به گروه خاکشناسی وقت واگذار گردید.

فعالیت گروه خاکشناسی (علوم و مهندسی خاک فعلی) به شکل حاضر از سال 1342 شروع شده است و بر اساس مستندات موجود اولین شورای گروه (انجمن گروه) در تاریخ 6/12/1342 به ریاست مهندس ناجی و حضور اعضاء گروه شامل: خانم مهندس صالح راستین و آقایان دکتر زرین کفش، مهندس نگارستان، مهندس رفاهی، مهندس معصومی، مهندس گیتی تشکیل شده است.

در سال 1344 آقایان دکتر عابدی و دکتر سالاردینی، در سال 1345 آقای دکتر رفیع، در سال 1347 آقای دکتر کوهستانی، در سال 1348 آقای دکتر بای بوردی به اساتید گروه پیوسته اند.

مقطع کارشناسی ارشد رشته خاکشناسی در سال 1345 راه اندازی شده است. گروه علوم و مهندسی خاک اولین گروهی بوده است که مقطع دکتری خاکشناسی را در سال 1367در داخل کشور راه اندازی نموده و با توجه به نیاز به توسعه فضای آزمایشگاهی و اداری اقدام به احداث ساختمان تحصیلات تکمیلی خود نموده است.

از نظر فضای فیزیکی از سال 1384 ساختمان جدید گروه با 12 آزمایشگاه تحقیقاتی شامل:

  •                 شیمی خاک
  •                 بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک
  •                 حاصلخیزی خاک و کود
  •                 تغذیه گیاه و آلودگی خاک
  •                 فیزیک خاک
  •                 حفاظت و مدیریت خاک
  •                 سنجش از دور و سامانه اطلاعات جغرافیایی
  •                 تشکیل و رده بندی خاک
  •                 میکرومورفولوژی خاک
  •                 آزمایشگاه اشعه ایکس
  •                 خاک شناسی عمومی

 

به امکانات گروه اضافه شده است و در حد امکان تجهیزات لازم برای آنها تهیه گردید است.

 

 

 


دکتر حسین اسدی
مدیر گروه

مرتبه علمی : دانشیار

تخصص : فرسایش و حفاظت خاک

پست الکترونیک : ho.asadi@ut.ac.ir

تلفن : 32231787-026

پروفایل : https://profile.ut.ac.ir/~ho.asadi

دکتر علی کشاورزی
معاون مدیر گروه

مرتبه علمی : استادیار

تخصص :  پدومتری و ارزیابی اراضی

پست الکترونیک : alikeshavarzi@ut.ac.ir

تلفن : 32231787-026

پروفایل : https://profile.ut.ac.ir/~alikeshavarzi


محمد رضا مولایی
مسئول دفتر
۳۷۰
۳۲۸۰۰۱۰۰ - ۳۲۲۳۱۷۸۷
فاطمه خراسانی
کارشناس آزمایشگاه شیمی آلی
372
آیدا بخشی
کارشناس آزمایشگاه رده بندی
365
کاترین شمس مور کانی
کارشناس آزمایشگاه شیمی خاک
372
منوچهر خداپرست
تکنسین آزمایشگاه شیمی حاصلخیزی
623
ناصر رمضانخانی  (بازنشسته)
کارشناس آزمایشگاه خاکشناسی
368
اصغر محمدی
مسئول شبکه و کامپیوتر گروه
370
محمد تقی تیر گر سلطانی
کارشناس مسئول آزمایشگاه فیزیک فرسایش
370

  


عمده فعالیت های تحقیقاتی در زمینه های حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه، طبقه بندی و نقشه برداری خاک، فیزیک خاک، حفاظت و مدیریت خاک، ارزیابی خاک ها، شیمی خاک، میکرومورفولوژی خاک، مینرالوژی خاک، آلودگی خاک و آب، شوری و سدیمی، بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک و آزمون خاک است. این گروه در سه دوره متوالی به عنوان قطب علمی «بهبود کیفیت خاک برای تغذیه متعادل گیاهان» در ایران بوده است.

 

کنگره­ ها و همایش ­های برگزار شده توسط گروه :

  • ​​​​​​1- اولین کنگره علوم خاک ایران سال 1352
  • 2- سومین کنگره علوم خاک ایران سال 1371
  • 3- اولین همایش سالانه علوم خاک ایران سال 1381
  • 4- همایش خاک، محیط زیست و توسعه پایدار سال 1385
  • 5- چهارمین همایش سالانه علوم خاک ایران سال 1386
  • 6- دهمین کنگره علوم خاک ایران سال 1386
  • 7- پنجمین همایش سالانه علوم خاک ایران سال 1387
  • 8- کارگاه آموزشی کاربرد دانش و فناوری هسته ای درمدیریت خاک، آب و تغذیه گیاه سال 1387
  • 9- کارگاه آموزشی – پژوهشی ورمی تکنولوژی 1388
  • 10- کارگاه آموزشی – کاربرد حسگرهای زیستی در مطالعات آلاینده های زیست محیطی سال 1391
  • 11- کارگاه آموزشی کاربرد RS,GIS در علوم خاک، آب و محیط زیست سال 1390و 1391​​​​​​​​​
 

برخی از کتاب­های منتشر شده توسط اعضای گروه

 

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

مبانی روابط گیاه و میکروب :  میکروب ها برای کشاورزی پایدار
پوربابائی احمدعلی, مرزبان مهیار, همتی رحیمه
1399

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

تشکیل و طبقه بندی خاک بر مبنای WRB
احمد حیدری
1393

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

حاصلخیزی بیولوژیک خاک
حسینعلی علیخانی و لیلا محمدی
1386

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

شناسایی و جداسازی قارچ­های خاک
حسینعلی علیخانی، ا. اصغرزاده، ک. خاوازی، ف. رجالی، غ. ثواقبی
1386

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

نقش کرم­ های خاکی در کشاورزی
حسینعلی علیخانی ، م. اردلان، ل. محمدی​​​​​​​
1388

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

حاصلخیزی خاک و کودها
حسین میرسیدحسینی، م. کوهکن
1391

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

میکرومورفولوژی خاک
احمد حیدری، ا. صاحب جلال
1390

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

ریزوبیا باکتری­های محرک رشد گیاه
حسینعلی علیخانی ، ا. الله­دادی
1393

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

اکوفیزیولوژی گیاهی
حسینعلی علیخانی
 ق. اکبری
م. قورچیانی
1392

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

بیولوژی خاک
حسینعلی علیخانی
ب. رجب­پور
س. امان­آبادی
1392

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

تولید ورمی کمپوست برای کشاورزی پایدار
حسینعلی علیخانی
غ. ثواقبی
1392

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

ریزموجودات و رشد گیاهان
غ. اکبری
ی. عبداللهی
ش. دشتی
حسینعلی علیخانی
1390

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

پرورش کرم­ های خاکی مولد ورمی­کمپوست و کشاورزی پایدار
حسینعلی علیخانی ​​​​​​​
1385

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

میکوریزی: کشاورزی و جنگل­کاری پایدار
حسینعلی علیخانی
م. قورچیانی
1391

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

مبانی خاکشناسی و رده­ بندی خاک
فریدون سرمدیان
1390

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

مبانی علوم خاک
شهلا محمودی،
م. حکیمیان
1390

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

تغذیه درختان میوه
غلامرضا ثواقبی،
م. اردلان
1333

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

مدیریت حاصلخیزی خاک
محمد معز اردلان
غ. ثواقبی
1388

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

مدیریت حاصلخیزی خاک
محمد معز اردلان
غ. ثواقبی
1381

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

استفاده از سزیم-137 و سایر ایزوتوپ­ها در تحقیقات فرسایش خاک
ح. عباسعلیان
منوچهر گرجی
1389

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

فرسایش آبی و کنترل آن
حسینقلی رفاهی
​​​​​​​
1382

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

فرسایش بادی و کنترل آن
حسینقلی رفاهی
1390

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

تسطیح اراضی
فریدون سرمدیان
1378

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

اصول تغذیه گیاه
علی سالاردینی
م. مجتهدی
1372

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

خاک​​​​​
محمدجعفر رفیع
1375

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

حاصلخیزی خاک و تولید
منوچهر زرین­ کفش
1368

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

اصول تغذیه گیاه
علی سالاردینی
م. مجتهدی
1367

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

حاصلخیزی خاک
علی سالاردینی
1367

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

فیزیک خاک
محمد جعفر رفیع
1366

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

روابط خاک و گیاه
علی سالاردینی
1364

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

خاکشناسی کاربردی
منوچهر زرین کفش
1367

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

کلیات خاکشناسی
منوچهر زرین کفش
ح. رفاهی
ع. نگارستان
1355

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

کلیات خاکشناسی 2
منوچهر زرین کفش
ح. رفاهی
ع. نگارستان
1357

عنوان

نویسنده / مترجم

سال انتشار

بیولوژی خاک
ناهید صالح راستین
1357

ایستگاه آموزشی- پژوهشی ورمی کمپوست:

این ایستگاه که حدود 2000 مترمربع وسعت دارد در سال 1382و از محل اعتبار قطب علمی خاکشناسی در مزرعه دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران احداث گردیده است و حدود 1500 مترمربع مساحت سکوها، 60 مترمربع مساحت گلخانه و 80 مترمربع مساحت دفتر و انبار است و در حال بهره برداری و تولید ورمی کمپوست با استفاده از بقایای گیاهی می باشد و در آینده در نظر است با همکاری سازمان بازیافت شهرداری نسبت به تولید کود ورمی کمپوست از زباله های شهری اقدام شود.

طرحهای تحقیقاتی در دست اقدام این ایستگاه عبارتند از:

-مقایسه ورمی کمپوست با کمپوست بازیافت شهری.

-مقایسه ورمی کمپوست حاصل از سه سطح اختلاط بقایای گیاهی و کود دامی.

-تعیین مناسب ترین درصد آهک مورد نیاز در فرآوری ورمی کمپوست.

-شناسایی و تعیین کارآیی جدایه های بومی کرمهای خاکی در فناوری کمپوست.

  ​​​​​​​   

مرکز تحقیقات حفاظت خاک و آب در مناطق دیم کوهین :

این مرکز در سال 1379 از وزارت کشاورزی به دانشگاه تهران تحویل گردید تا در راستای انجام پروژه‎های تحقیقاتی گروه علوم و مهندسی خاک و سایر گروه های آموزشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی مورد استفاده قرار گیرد. امکانات و تأسیسات عمده آن عبارتند از :

- 87 هکتار اراضی مرغوب تپه ماهوری محصور شده.

ـ 600  متر سوله شامل کارگاه ماشین آلات . انبار ، آزمایشگاه، و کارگاه فنی.

ـ   دو دستگاه ساختمان 75 متری جهت امور اداری، خوابگاه دانشجویان، و محل مسکونی.

ـ   انشعاب برق سه فاز 50 آمپر جهت استفاده کارگاهی، روشنایی و انشعاب برق سه فاز 25 آمپر جهت بهره برداری از چاه آب.

 ـ  یک حلقه چاه آب دستی که آب آشامیدنی مورد استفاده و همچنین آب مورد نیاز برای  طرح های کوچک تحقیقاتی را تأمین می نماید.

 ـ  منبع آب و شبکه لوله کشی داخلی ، پمپاژ، و ..... جهت آب رسانی محوطه و ساختمان ها، و پروژه های تحقیقاتی. 

- این مرکز در حال حاضر دارای 2 دستگاه تراکتور، انواع گاوآهن ها و بذرکارهای مربوط به کشاورزی رایج ، کشاورزی حفاظتی، و بی خاک ورزی در مناطق دیم، و سایر ادوات کشاورزی مورد نیاز پروژه های تحقیقاتی و اجرایی می باشد.

ازسال 1379 تا کنون ده ها طرح تحقیقاتی در زمینه علوم خاک و آب در این مرکز به پایان رسیده و درحال حاضر نیز 5 طرح در حال اجرا می باشد. برنامه های پژوهشی عمده شامل امکان سنجی احداث باغات دیم در اراضی شیب دار، خاک ورزی حفاظتی و بی خاک ورزی، استقرار سامانه جنگل-زراعی، ریزحوضه های  جمع آوری آب باران، حفاظت خاک و آب، مدیریت پایدار خاک، ارزیابی اراضی، و ...... می باشد. درحال حاضر این مرکز سالانه مورد بازدید صدها نفر از اساتید و دانشجویان دانشگاه های کشور، کشاورزان استان های مختلف، و کارشناسان و مدیران داخلی و خارجی قرار می گیرد و امید است با پیگیری برنامه های در دست اجرا، و توسعه کمی و کیفی فعالیت ها در زمینه های ذکرشده، و سایر موارد مربوط به کشاورزی پایدار در اراضی دیم و مناطق خشک و نیمه خشک، بتواند دستآوردهای با ارزشی را به جامعه کشاورزی ایران اسلامی تقدیم نماید.

 

تالار اجتماعات گروه مهندسی علوم خاک :

تالار اجتماعات گروه مهندسی علوم خاک با ظرفیت 140 نفرتجهیز و در اختیار گروه می باشد.                     

 

سایت های کامپیوتر :

گروه مهندسی علوم خاک دارای سه سایت کامپیوتر کارشناسی - کارشناسی ارشد - دکتری می باشد.

 

کتابخانه تخصصی گروه مهندسی علوم خاک :

شامل کتب تخصصی به زبان انگلیسی حدود 1000 جلد و به زبان فارسی قریب به 500 جلد و پایان نامه های دکتری و کارشناسی ارشد و تعدادی از مجلات تخصصی علوم خاک، برای استفاده اساتید ودانشجویان گروه می باشد.

 

آزمایشگاه ها و مراکز کمک پژوهشی :

 آزمایشگاه تحقیقاتی بیولوژی و بیوتکنولوژی خاک

گلخانه های تحقیقاتی تغذیه گیاه

آزمایشگاه تحقیقاتی شیمی خاک

آزمایشگاه تحقیقاتی تغذیه گیاه و آلودگی خاک

 آزمایشگاه تحقیقاتی رده بندی خاک

آزمایشگاه تحقیقاتی حاصلخیزی خاک